สงกรานต์ เป็นคำที่ไทยปรับแต่งมาจากภาษาสันสกฤตโบราณ แปลว่า “ก้าว, เดิน,ไปข้างหน้า,ไปต่อไป,หมุนเวียนไป” หมายถึง การก้าวจากวันเก่าไปสู่วันใหม่ นั่นคือ การก้าวไปของวันสิ้นปีและก้าวสู่วันเริ่มต้นปีใหม่ของคนไทยนั่นเอง
สงกรานต์เกิดขึ้นมาได้อย่างไร?
ฤดูร้อนเดือนเมษายน ถือเป็นช่วงสิ้นปีเก่าและเริ่มต้นปีใหม่ของคนไทย เป็นช่วงเวลาที่อากาศที่ร้อนมากที่สุดในทุกภูมิภาคของประเทศไทย ดังนั้น ชาวไทยสมัยก่อนหาวิธีคลายร้อนด้วยการรดน้ำ สรงน้ำ เล่นน้ำกัน เมื่อเล่นเล่นน้ำ รดน้ำกันบ่อย ๆ และ ทำสืบต่อ ๆ กันมาเรื่อย ๆ จึงกลายเป็นประเพณีสงกรานต์เล่นน้ำสาดน้ำ เราไม่อาจระบุได้ว่า ประเพณีสงกรานต์นี้เริ่มตั้งแต่เมื่อไหร่ เดาเอาว่า ตั้งแต่มีชุมชนมนุษย์อาศัยอยู่ในพื้นที่ประเทศไทยนี้และพวกเขาประสบกับความร้อนมากในหน้าร้อน จึงเล่นรดน้ำสาดน้ำให้กันเพื่อให้ร่างกายได้สดชื่นและเย็น
การเล่นน้ำในช่วงหน้าร้อน หรือสงกรานต์นี้ ประเทศในแถบเอชียตะวันออกเฉียงใต้ล้วนเล่นน้ำคล้าย ๆ กันหมด ทั้ง ไทย ลาว พม่า เขมร และเวียตนามบางส่วน ถ้าจะกล่าวว่า การเล่นน้ำหน้าร้อน เป็นประเพณีร่วมกันของคนในย่านนี้ก็ได้ เพียงแต่บางประเทศบางชุมชนก็ปรับแนว ปรับรูปแบบกันไปเป็นเอกลักษณ์เฉพาะกลุ่ม
สำหรับประเทศไทย เมื่อพระพุทธศาสนาแผ่เข้ามาจากประเทศอินเดีย ชาวไทยในบางชุมชนก็ดัดแปลงประเพณีสงกรานต์ที่มีมาแต่เดิมให้เข้ากับวิธีสร้างบุญแบบชาวพุทธ เช่น ทำบุญตักบาตรตอนเช้า การทำบุญด้วยการขนทรายเข้าวัด การก่อพระเจดีย์ทรายเพื่อบูชาพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ การประดับประดาวัดวาอารามด้วยต้นไม้ ดอกไม้ และการปักธงรูปสัตว์ รูปดอกไม้ชนิดต่าง ๆ การปล่อยนกปล่อยปลา การงดเว้นจากพฤติกรรมไม่ดี เช่น การพูดโกหก การหลอกลวง การทำร้ายคนอื่น การลักขโมย การทำอนาจาร ฯลฯ
อนึ่ง ประเพณีสงกรานต์ของคนไทย จะมีความเชื่อเชื่อมโยงกับแนวคิดของคนอินเดียโบราณ ดังนั้น ในเรื่องเล่าตำนานสงกรานต์ของคนไทย จึงอิงตำนานโบราณแบบอินเดียด้วย เช่น มีเทพธิดาประจำวันสงกรานต์ในแต่ละปี นางเทพธิดาแต่ละองค์จะมีรูปร่าง ผิวพรรณาแตกต่างกัน มีเครื่องแต่งตัว มีเครื่องประดับกายแบบพิเศษ รวมถึงมีอาหาร มีสัตว์เป็นพาหนะบริวารที่แตกต่างกัน (เราอาจไม่ทราบแน่ชัดว่า ทำไมจึงนางเทพธิดาประจำสงกรานต์ในแต่ละปี บางทีอาจเป็นเพราะคนโบราณเขาจินตนาการถึงสภาพชีวิตที่น่าพัฒนาปรับปรุงให้ดีขึ้นแบบเทพธิดาก็ได้)
สงกรานต์สนุกสนาน แต่ก็มีอันตราย ต้องระวัง
สงกรานต์แทบทุกพื้นที่ในประเทศไทย ล้วนสนุกสนาน เพลิดเพลิน สดชื่น เย็นกายเย็นใจ แต่ก็พึงระวัง อันตรายจากรถ การจราจร หรือการเล่นสงกรานต์ที่ไม่ถูกวิธี แม้ว่าจะมีการประกาศห้ามเอาแป้งไปลูบทาคนอื่น ห้ามสาดน้ำแรง ห้ามเอาน้ำเหม็นน้ำสกปรกไปรดราดคนอื่น ห้ามดื่มแล้วขับรถ แต่ก็อาจจะคนที่ไม่เคารพกฏกติกาเหล่านี้ ผลที่เกิดขึ้น จึงมีอุบัติเหตุและการบาดเจ็บล้มตายจำนวนเกินกว่า 100 รายแทบทุกปี
มาเล่นสงกรานต์เมืองไทย เลือกสถานที่เล่นที่ปลอดภัยและเล่นแต่พองาม ไม่สุดโต่ง คนไม่แออัดเกินไป สำรวม และระมัดระวัง รับรองประเพณีนี้งดงามและประทับใจแน่นอน
สวัสดีสงกรานต์ 2567
สวัสดีปีใหม่ไทย
โอซาก้าคิน ใคร ๆ ก็ชอบดื่ม
สนับสนุนประเพณีอันงดงามของไทย